Etimologia
Ibaiaren izena Oiasso euskal hiri zaharrarekin lotuta egon liteke, euskarazko “bide” (bidea, ibilbidea) terminoaren aurretik, “Oiassorako bidea” esanahiarekin. Konposatu hau justifika zitekeen, Ponpaelotik Oiassorako ibilbidearen azken zatian ibaia estuki inguratzen baitzuen. Beste teoria batek, “Aza” edo “Assa” (ura) termino zelta konposatuaren bigarren zatitik ondorioztatzen da, “Uretarako bidea” esan nahi duena, ibaiari berari edo itsasoari erreferentzia eginez. Azkenik, latinezko “Via ad Oeassonem” (Oiassorako bidean) esaldiaren izena ere eratorrarazi dute. Nolanahi ere, badirudi komunikazio-bide gisa duen funtzioa nagusitzen dela izena jasotzerakoan.
Jaiotza eta ibilbidea
Bidasoa ibaiak, guztira, 66 kilometroko luzera du, Astate tontorrean jaiotzen da, Erratzu herritik oso gertu, Izpegi eta Iztauz erreken batasunetik. Burualdean Baztan izena hartzen du, eta Bidasoa izena hartzen du Oronoz-Mugairitik aurrera.
Azken zatian, Hendaia eta Hondarribia artean itsasoratzen da Kantauri itsasoan, Txingudi badiatik, Higer lurmuturraren ondoan, Txingudiko padurak deiturikoak eratuz, Jaizubiako ibarra, Plaiundi, Bidasoko uharteak, Faisaien uhartea…
Euskal Herriko bigarren itsas hezegunerik zabalena da, Urdaibaiko bizkaitarraren ondoren. Barruan, 1998an Plaiaundiko Parke Ekologikoa sortu zen, lehortutako eta degradatutako hezegune bat lehengoratzeko eredua.
Fauna
Balio ekologiko handiko zenbait espezie babestuta daude: bisoi europarra, igaraba eta Pirinioetako muturluze bezalako ugaztunak, dortoka bezalako narrastiak eta martin arrantzalea edo uretako zozoa bezalako hegaztiak. Bidasoko padurak, zalantzarik gabe, gune interesgarrienetako bat dira beren aberastasun ekologikoagatik, Europako iparraldetik Iberiar Penintsularen Hegoaldera edo Afrikara hegan egiten duten arrainei, anfibioei eta hegazti migratzaileei babesa eta elikadura emateagatik. Arrautzak erruteko ibaian gora egiten duten amuarrainak eta izokinak Bidasoko bi espezie enblematikoetako dira. Ekosistema naturalaren parte ez diren animalia eta landare espezieak ere badaude, hala nola, loina, ortzadar-amuarraina, koipua edo akaziak.
Zentroak hiru hiriei buruzko informazioa banatzeko harrera bat du. Bestalde, erakusketarako gunea ere badu, hiru gai nagusiekin erlazionaturik dauden taula desberdinak dituelarik: inguruko bioaniztasuna, Eurovelo sarea eta Irundik pasatzen den Santiago Bidea.
Erakusketa eremuan, Bidasoa topagune harturik, erlazionaturiko gaiak isladatzen dira, “Ibai izen duen herrialde bat“, aduanaren historia gogoratzen da, baita aurkitzen garen kokalekuaren garrantzia ere, eskualdetik pasatzen den Santiago Bidea, eta Euroveloren ibilbidea ere, izan ere, puntu honetan aurkitzen da Baiona-Iruña ardatzeko Informazio Gunea.
Honetaz gain, Bidasoa inguruko fauna eta landaretzari buruzko ikus-entzunezkoak aurkezten dira.
Europar Batasunean dauden bizikleta ibilbide sare zabalaren barruan ezaugarri hauek biltzen dituen Gune bakarra da honako hau.
Bere kudeaketa, Bidasoa Txingudi Mugaz Gaindiko Partzuergoari lagatu zaio.
Horretarako, hainbat animazio antolatzen dira urtean. Alde horretatik, aipatzekoak dira “Ibai izena duen eskualdea” mugaz gaindiko pintura sariketa eta “Marraztu Bidasoa” mugaz gaindiko marrazketa sariketa. Gainera, ondoren, obrak Zentroan erakusgai jartzen dira.
Era berean, erakusketa historikoak antolatzen dira: 2017an, adibidez, “Mugako oroitzapenak”. 2018tik aurrera, berriz, MugaZabaldu proiektuan ere laguntzen da, Behobiako Guardiako Kidegoaren eraikina zaharberritzen.
Sartzea doakoa da. Taldeak hartzen dira, hitzordua aurrez eginda eta ordutegia adostuta.
Telefonoa:
Helbidea:
Neguko ordutegia (irailetik ekainara):
Udako ordutegia (uztailean eta abuztuan):
Ze bisitatu
Zer egin
Non lo egin
Non jan